નીતિન વ્યાસ સંગીતકાર શ્રી નૌશાદ અલી,ગીતકાર શકીલ બદાયુની અને ગાયક મહમદ રફી અને સાથે ઉસ્તાદ અમીર ખાં સાહેબ ની એક સદાબહાર કૃતિ, “મધુબન મેં રાધિકા નાચે રે”, રાગ હમીર માં આજે એક વખત ફરી યાદ કરીને માણીયે. આવી રચના પાછળના…
Category: ફિલ્મ સંગીતની સફર
સંગીતકાર સાથેની પહેલી ફિલ્મનું મોહમ્મદ રફીનું સૉલો ગીત : ૧૯૫૬
સંકલન અને રજૂઆત : અશોક વૈષ્ણવ ૨૦૧૬ના ડીસેમ્બર મહિનાથી આપણે મોહમ્મદ રફીના જન્મદિવસ [૨૪ ડીસેમ્બર, ૧૯૨૪] અને મૃત્યુતિથિની [૩૧ જુલાઇ, ૧૯૮૦] યાદમાં તેમણે જૂદા જૂદા સંગીતકારો સાથે સૌથી પહેલ વહેલાં સૉલો ગીતોની શ્રેણી શરૂ કરી છે. આ શ્રેણીનાં ગીતોને આપણે…
પવનને લગતાં ફિલ્મીગીતો
નિરંજન મહેતા અનેકવિધ વિષયોને આવરી લેતાં ફિલ્મીગીતોમાં પવનને લગતાં પણ કેટલાક ગીતો ધ્યાનમાં આવ્યા છે જેની નોંધ આ લેખમાં કરૂ છું. જો કે ક્યાંક પવનનો ઉલ્લેખ છે તો ક્યાંક હવાનો. ૭૫ વર્ષ પહેલાની ફિલ્મ ‘ડોક્ટર’ જે ૧૯૪૧મા આવી હતી તેનું…
હિંદી ફિલ્મ જગતના સુવર્ણકાળના પ્રારંભના ૩૫ અવિલાપિત-અલ્પજાણીતાં કલાકારોનાં જીવનપર ફ્લૅશબૅક : इन्हें न भुलाना – હરીશ રઘુવંશી
પરિચયકર્તા અશોક વૈષ્ણવ હિંદી ફિલ્મ સંગીતના ચાહકોની ઘણી પેઢીઓ માટે હિંદી ફિલ્મ સંગીતની કંઈ કેટલીય વાતો, દસ્તાવેજો અને ઘટનાઓની તવારીખના સંન્નિષ્ઠ સંગ્રાહક, સંશોધક અને લેખક તરીકે શ્રી હરીશ રઘુવંશીનું નામ અજાણ્યું નથી. ક્ષતિહિન પૂર્ણતાના તેમના અંગત આગ્રહને પરિણામે તેમની પાસે…
એક ગીતનાં અનેક સ્વરૂપ – ૯ – સરખા મુખડા, ફિલ્મો જૂદી, અંતરા અને બીજું ઘણું જૂદું [૧૦]
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ અમુક સમયે લગભગ સરખી સિચ્યુએશન પર બનતાં ગીતો, અમુક શબ્દપ્રયોગોનું બહુ પ્રચલિત હોવું કે અમુકતમુક ગીતોની લોકચાહના અમુકતમુક શબ્દપ્રયોગોના સમુહને કારણે હોવાની માન્યતા જેવાં કંઈ કેટલાં કારણો મુખડાની સામ્યતામાં કારણભૂત હોઈ શકે છે. પરંતુ આ…
અભિનેત્રીઓ અને પિતા-પુત્રની જોડી (૧)
નિરંજન મહેતા ફિલ્મ જગતમાં વિવિધતાઓનો ખજાનો છે. ગીતકાર, સંગીતકાર, ગીતો ઈત્યાદિ ઉપર તો અનેક લેખો લખાયા છે પરંતુ આ લેખ એક અન્ય વિષય પર છે અને તે છે કેટલીક અભિનેત્રીઓએ કરેલ કોઈ એક કે અનેક પિતા-પુત્રની જોડી સાથે એક કે…
બંદિશ એક, રૂપ અનેક – ૪૯ – "જોતાં રે જોતાં રે અમને જડિયાં રે સાચા સાગરનાં મોતી"
નીતિન વ્યાસ આ મણકામાં માણીએ સંત શિરોમણિ દેવીદાસજીનું પ્રિય ભજન,”જોતાં રે જોતાં રે અમને જડિયાં રે સાચા સાગરનાં મોતી” કેવી રીતે દેવો રબારી બન્યો દેવીદાસ… તેઓ ગાયો ચરાવતા હતા. એક દિવસ તેઓને બિલખાથી દયાળ ગામ જવાનું હતું. આ ગામમાં બ્રાહ્મણ…
ફિલ્મીગીતો અને શીર્ષક – ૧૩
નિરંજન મહેતા આ લેખમાં Sથી શરૂ થતાં ફિલ્મી શીર્ષકો જે અગાઉ આવી ગયેલા ગીતોના શબ્દો પર આધારિત છે તેનો ઉલ્લેખ છે. સૌ પ્રથમ જે ફિલ્મના ગીતનો ઉલ્લેખ છે તે છે ૧૯૪૪ની ફિલ્મ ‘જવારભાટા’,નું. सांज की बेला पंछी अकेला नैनन में…
એસ ડી બર્મન અને સ્ત્રી પાર્શ્વગાયકો – શમશાદ બેગમ : ૧૯૪૬-૧૯૫૦
સંકલન અને રજૂઆત: અશોક વૈષ્ણવ સચિન દેવ બર્મનની સમગ્ર કારકીર્દી દરમ્યાન તેમણે સંગીતબધ્ધ કરેલ હિંદી ફિલ્મી ગીતોમાંનાં લગભગ ૪૫૦થી ૫૦૦ (૭૦%) ગીતોમાં સ્ત્રી પાર્શ્વગાયકોના સૉલો, યુગલ કે અન્ય પ્રકારે સ્વર સાંભળવા મળે છે. તેમણે લતા મંગેશકર, આશા ભોસલે અને ગીતા…
ફિલ્મીગીતો અને વાજિંત્રો
નિરંજન મહેતા ફિલ્મીગીતો વાજિંત્રો વગર અધૂરા છે તે તો આપણે જાણીએ છીએ પણ કેટલાક ગીતો તો વાજિંત્રોને અનુલક્ષીને રચાયા છે તેની નોંધ અહીં લઉં છું. ૧૯૪૩મા આવેલી ફિલ્મ ‘રામરાજ્ય’માં વીણાના સંદર્ભમાં એક ગીત છે कछु बोल बोल बोलवीणा मधुर मधुर…